Pszenica jest jednym z najpopularniejszych zbóż, bez którego większość z nas nie wyobraża sobie posiłku. Jednak nie da się ukryć, iż uprawianie pszenicy stanowi niemałe wyzwanie dla rolników. Jakie są wymagania klimatyczne i glebowe dla tego zboża?

Wymagania klimatyczne pszenicy

Coraz trudniejszy klimat a potrzeby pszenicy

Jeszcze kilkanaście lat temu pogoda w Polsce grała z rolnikami w miarę uczciwie – dziś to raczej rosyjska ruletka z klimatem w roli głównej. Pszenica ozima, ten złoty standard śniadaniowych bułek i makaronów, potrzebuje konkretnego podejścia – i konkretnych warunków. W sezonie wegetacyjnym zadowoli się 450–550 mm opadów, ale nie rozłoży ich byle jak. Najważniejsze są fazy krzewienia i strzelania w źdźbło – czyli wtedy, gdy zaczyna się dziać prawdziwa magia w polu.

Problem w tym, że ostatnio deszcz lubi pojawiać się, gdy go nie potrzeba – np. w czasie żniw, a nie wtedy, gdy roślina jęczy z pragnienia w kwietniu. Susze to już nie „może się zdarzy”, tylko „na bank coś spali” – i rolnicy wiedzą to doskonale.

W zeszłym sezonie, znajomy z Wielkopolski postawił na mulczowanie – no i powiem Ci, że wyszedł z tej walki z pogodą całkiem nieźle. Coraz więcej gospodarzy sięga po techniki zatrzymywania wilgoci w glebie, takie jak mulczowanie czy głęboszowanie – bo jak nie deszcz, to chociaż spryt. To trochę jak trzymanie wody w dziurawym wiadrze – ale jeśli zna się parę trików, da się coś uratować.

Wymagania glebowe pszenicy

Optymalny odczyn gleby i zasobność próchnicy

Pszenica to taka arystokratka wśród zbóż – nie zadowoli się byle czym, a wymagania glebowe pszenicy potrafią dać w kość nawet doświadczonym rolnikom. Ona chce mieć dobrze, głęboko, żyznie i z odpowiednim pH. Jak się uprze, to w słabszej ziemi też coś da, ale będzie to raczej „sztuka dla sztuki”, a nie sensowny plon.

Próchnica? Absolutny must-have. Bez niej to jak próbować piec chleb bez mąki – niby coś się da, ale po co? Najlepiej, gdy gleba ma dobrą strukturę, potrafi trzymać wodę i jest bogata w materię organiczną – wtedy pszenica aż mruczy z zadowolenia.

No i pH – temat rzeka. Jeśli gleba na polu ma odczyn kwaśny (poniżej pH 5,5), warto zastosować wapnowanie w okresie pożniwnym, najlepiej dolomitowym wapnem magnezowym. Taki zabieg to jak spa dla gleby – poprawia strukturę, aktywuje mikroorganizmy i sprawia, że składniki odżywcze stają się dostępne jak nigdy dotąd.

Gdzie w Polsce pszenica ma najlepsze warunki?

Uprawa pszenicy w Polsce to trochę jak wybór mieszkania – lokalizacja robi różnicę. Najlepiej jej tam, gdzie ciepło, wilgotno i żyzno – czyli południowo-zachodnia Polska (Dolny Śląsk, Opolszczyzna) i fragmenty Mazowsza czy Wielkopolski to pszeniczne eldorado.

Z kolei na wschodzie czy północnym wschodzie – cóż, warunki bywają kapryśne. Tam często gleby są lżejsze, klimat ostrzejszy, a wiosenne przymrozki potrafią zaskoczyć nawet najbardziej odporną odmianę. W tych regionach uprawa pszenicy w Polsce wymaga większego nakładu pracy, lepszego doboru odmian i sporego doświadczenia.

Ale jak mawia stary rolnik spod Radomia – „Z dobrym planem i wapnem, nawet piach da plon.”